Çocuklarda Utanma Duygusu (Mahremiyet)

Çocuklarda Utanma Duygusu (Mahremiyet)

Merhaba sevgili veliler bu yazımızda Çocuklarda Utanma Duygusu yani mahremiyet hakkında bilgi vereceğiz.

Utanma duygusunun çocukta gelişmemesi, utanma duygusundaki yıpranmalar, sosyal bilincin gelişmemiş olması, sorgulamadan bağlanma gibi faktörler çocuklara yönelik cinsel şiddetin, cinsel istismarın artmasına sebep olabilir. Hele hele de çocuğa “hayır” diyebilmeyi öğretmemişsek çocuk sınırlarını bilemez. Mahrem alanını, özel bölgesi olduğunu kavrayamaz. Maalesef art niyetli kişilerin cinsel istismarına uğrayabilir. Peki ne yapmalıyız. Anne ve babalar olarak bizlere düşen görevler nelerdir. Gelin kısaca değinelim.

• Öncelikle şunu iyi kavramak gerekir. Nasıl ki çocuk gerek bedenen, gerekse de ruhsal olarak büyüyorsa, psikomotor becerileri gelişiyorsa utanma duygusuda büyümeye bağlı olarak gelişecektir. Bunu doğal bir süreç olarak görmemiz lazım.
• Utanma duygusu İle utangaç ve çekingen olmak farklı şeylerdir. Bunun ayrımını yapmalıyız. Yani Belli değerleri çocukta yok edip, utanma duygusunu körlediğiniz zaman çocuk aktif, katılımcı, özgürlükçü olmayacak.
• Doğum İle başlayıp 2, 3 yaşına kadar olan sürede çocuğun kendini çıplak rahat etmesi çok normaldir. Fakat 2 ve 3 yaştan sonra çocukta yavaş yavaş utanma duygusu gelişir. Mesela tuvalete yanlış gitmek isteyebilir. Banyo yaparken anne ve babasından başka yanında kimseyi istemeyebilir. İşte bu noktada dikkat etmek gerekir. Çocuğun bu tercihine saygı duyulmalı, ona göre davranmalı. Aman sen de o senin teyzen, amcan, kıymetli komşumuz ne olacak sus sen, gibi ifadeler çok yanlıştır.

Dikkat: Çocukların Utanma Duygusuna Saygı Gösterin

• Çocuk banyodan çıktığında üstünü sıkı sıkı kapatma, eğilimleri göstermeye başlayacaktır. O zaman onun duygularına ve istekleri saygı duymalısınız. Kim me yapsın seni, biz bizeyiz yabancı mı var gibi söylemler çocuğun utanma duygusunu körleştirir.
• Çocuğun kendini koruyabilmesi için bedensel utanma duygusunun gelişmesi lazım. Çocukta bu duygu ortaya çıktığında ona saygı göstermeli ve “ bedeninin ona ait olduğunu, hiç kimsenin istemediği sürece ona dokunamayacağını öğrenmesi gerekir. Özel bölgelerine kim olursa olsun dokunmaması gerektiği söyleyin. Bu süreçte anne babalar olarak sizde mümkünse özel bölgelerine dokunmayın. Paronayak değiliz lakin yaşadığımız devir ve yaşananlar bizlerin en kıymetlisi olan çocuklarımızı korumamız İçin önlem almaya sevk ediyor. Mesela bir amca, hala çocuğun poposuna vurarak sevmemeli, yanaklarını mıncıklamamalı.
• Belli durumlarda çocuk utandığı zaman onu yapması İçin zorlamayın. Örneğin doktora gittiniz ve çocuğun soyunması gerekiyor. Bunu Çocuğa güzelce anlatın. Yanında olduğunuzu doktordan utanmamalı gerektiğini, sağlığı İçin gerekli olduğunu Çocuğa iyice anlatın. Bu rağmen çocuk hala istemiyorsa zorla üstünü çıkarmaya kalkmayın. Bu çocukta tramvaya sebep olabilir. Aynı şekilde mahremiyet duygusu zarar görür.

Banyo Yaptırırken Mahremiyete Nasıl Dikkat Etmeliyiz.

• Çocuklara belli yaştan sonra banyo yaptırırken iç çamaşırı İle banyo yaptırın.
• Banyo bitikten sonra da özel bölgesinin temizliği ve hijyeni önemli olduğu İçin çocuğa bunu belirterek alenen bakmadan yapmak gerekir.
• 2,3 yaşından sonra erkek çocuklarına mümkünse babaları banyo yaptırmalı, kız çocuklarına ise mümkünse anneleri banyo yaptırmalı.
• 7 yaşından sonra ise çocuğun tek başına banyo yapması sağlanmalı.
• Banyodan sonra çocuğun üstünü giydirirken de alenen bakmadan çocuğu giydirmeli.
• Mümkünse anne ve babasından başkası Çocuğa banyo yaptırmamalı.

Dikkat: Utanma duygusunu kesinlikle ve kesinlikle tabuya dönüştürmeyin. Çocuk utandığı bir şeyi yaptığın da zaten içsel bir duygu yaşayacaktır. Nasıl yaptın, ayıp, utanmıyor musun gibi ifadeler çocukta tabuya dönüşür.

Çocuk size meraklı sorular sorabilir. Mesela onda olan şey bende neden yok gibi. Burada kesinlikle Çocuğa kızmadan, detaylandırmadan anlatmalısınız. Ayıp, o nasıl söz, terbiyeli ol gibi cahilce sözler çocukta cinselliğe karşı tabu oluşturur.

Kıymetli velilerimiz, anne ve babalar utanma duygusu zamanla gelişir. Bu süreçte üzerinize düşenleri en iyi şekilde yerine getirmeniz, çocuğun ileriki yaşlarda ayakları üzerinde durabilen, sorgulayan, araştıran, özgüveni yüksek bireyler haline getirecektir.

Sağlıklı mutlu günler dilerim.

Galip Hatip

Detaylı  bilgi için Adem Güneş’in Mahremiyet Eğitimi adlı kitabı, Nevzat Tarhan’ın Değerler Psikolojisi ve İnsan adlı kitaplarını inceleyebilirsiniz. Ayrıca isteyen kişilere Prof. Dr. Hürriyet Martı’nın İslamda Mahremiyet kitabını inceleyebilir.

Çocuğun Özgüvenini Nasıl Yükseltiriz