Kaside Nedir, Kasidenin Özellikleri
Kaside Nedir, Kasidenin Özellikleri
Kaside Nedir, Kasidenin Özellikleri nelerdir, Maddeler halinde bakalım;
- Divan edebiyatı nazını şekillerindendir.
- Kaside, belli bir amaçla yazılmış şiir demektir.
- Övgü şiiridir.
- Daha çok din ve devlet büyüklerini övmek amacıyla yazılır.
- Arap edebiyatının ilk dönemlerinde doğmuş.
- Arap edebiyatından İran edebiyatına, İran edebiyatından da Türk edebiyatına geçmiştir.
- Türk şiirinde kaside 15.yy’da kendini gösterir.
- Türk kasideciliği. 17.yy’da en büyük. Ustası yetiştirmiştir. Nefi, Türk şiirinin en büyük ve en tanınmış kaside şairidir.
- Kaside, beyitler halinde yazılır.
- Beyit sayısı (31- 99) arasında değişir: ancak daha az veya daha çok sayıda beyit içeren kasideler de vardır.
- Kasidenin uyak düzeni gazelin uyak düzeni ile aynıdır (aa-ba-ca- .. ).
- Kasidenin ilk beytine matla (doğuş-başlangıç) beyti denir. Şair, kaside içinde herhangi bir yerde matla’yı yenileyebilir. Buna tecdid-i matla (matlanın yenilenmesi) adı verilir.
- Kasidenin son beytine makta (kesiş-bitiriş) beyti denir.
- Şairin mahlasının bulunduğu beyte taç beyit denir; bu beyit genellikle kasidenin sonlarına doğru söylenir.
- Kasidenin en güzel beytine de “beytül kaside” denir.
Kasidenin Bölümleri
1) Nesib ya da Teşbib:
- Kasidenin giriş bölümü ve şiir yönünden en ağır basan bölümüdür.
- Bu bölüm 15-20 beyitten oluşur.
- Eğer bu bölümde âşıkane duygular anlatılıyorsa nesib; bahar, tabiat, bayramlar gibi afaki konular işleniyorsa teşbib adıyla adlandırılır.
- Bu bölümde çeşitli konular işlenir.
- Kasideler genellikle bu bölümde ele alınan konulara göre adlandırılır.
Bu bölümde ele alınan konular ve buna bağlı olarak kasidelerin aldıkları isimler şunlardır:
a) Bahariye: Baharı anlatan
b) Şitaiye: Kışı anlatan
c) Temmuziye: Yaz mevsimini, sıcakları anlatan
d) Ramazaniye: Ramazan dolayısıyla yazılan ve Ramazan ayını türlü yönleriyle anlatan kasidelerdir.
e) İydiye: Bayramlarda sunulan kasidelerdir. Sunulduğu kişinin bayramı kutlanır.
f) Nevnıziye: Nevruz dolayısıyla yazılan kasidelerdir.
g) Rahşiye: Atın anlatıldığı ve övüldüğü kasidelerdir.
2) Girizgâh ya da Giriş:
- Nesib ile methiye bölümü arasında yer alan, genellikle tek beyitten oluşan bir bölümdür.
- Bu beyit ile şair, methiye bölümüne geçeceğini bildirir.
3) Methiye:
- Asıl konunun anlatıldığı bölümdür.
- Kasidenin sunulduğu kişi bu bölümde övülür.
4) Tegazzül:
- Kasidelerin içinde genellikle methiye bölümünden sonra aynı ölçü ve uyakla bir gazel söylemektir.
5) Fahriye:
- Şairin kendisini övdüğü bölümdür.
6) Dua:
- Kasidenin son bölümüdür.
- Şair bu bölümde methiye bölümünde övdüğü kişin başarılı, uzun ömürlü olması için iyi dileklerde bulunarak o kişi için dua eder.
Konularına Göre Kaside Türleri:
a) Tevhid: Allah’ın birliğini anlatan kasidelerdir.
b) Münacaat: Allah’a yalvarış ve yakarış içeren kasidelerdir.
c) Naat: Hz. Muhammed’i ve halifeyi övmek için yazılan kasidelerdir.
d) Methiye: Din ve devlet büyüklerini övmek için yazılan kasidelerdir.
e) Mersiye: Ölen bir kişinin ardından yas konulu yazılan kasidelerdir.
f) Hicviye: Toplumu ya da kişileri eleştirmek için yazılan kasidelerdir.
Değerler Eğitimi, Kaside Nedir, Kasidenin Özellikleri
Su Kasidesi (FUZULİ)
Saçma ey göz eşkden gönlümdeki odlara su
Kim bu denlü dutuşan odlara kılmaz çâre su(Ey göz! Gönlümdeki (içimdeki) ateşlere göz yaşımdan su saçma ki, bu kadar (çok) tutuşan ateşlere su fayda vermez.)
Âb-gûndur günbed-i devvâr rengi bilmezem
Yâ muhît olmış gözümden günbed-i devvâra su(Şu dönen gök kubbenin rengi su rengi midir; yoksa gözümden akan sular, göz yaşları mı şu dönen gök kubbeyi kaplamıştır, bilemem..)
Zevk-ı tîğundan aceb yoh olsa gönlüm çâk çâk
Kim mürûr ilen bırağur rahneler dîvâra su
(Senin kılıca benzeyen keskin bakışlarının zevkinden benim gönlüm parça parça olsa buna şaşılmaz. Nitekim akarsu da zamanla duvarda, yarlarda yarıklar meydana getirir.)DEVAMINI VE AYRINTILI AÇIKLAMASINI OKUMAK İÇİN DOSYAYI
Henüz yorum yapılmamış.