Değerler Eğitimi

Türkçe Testlerinde Sık Kullanılan Kavramlar

Türkçe Testlerinde Sık Kullanılan Kavramlar

Türkçe Testlerinde Sık Kullanılan Kavramlar

Türkçe Testlerinde Sık Kullanılan Kavramlar

Türkçe testleri çözerken bir çok kavram karşımıza çıkmaktadır. Konuya ne kadar hakim olursak olalım öyle an gelir ki sırf o kavramı, o kelimenin manasını bilmediğimiz için soruyu çözemeyiz. Koskoca paragrafta tek bir kelime bizim soruyu doğru çözmemize mani olur. Örneğin paragraf içerisinde subjektif kelimesi geçti ve cevaplarda da bu kelime ile alakalı. Subjektif kelimesinin anlamını bilmiyorsanız, çağrışımlarını da bilemezsiniz. Hoooop kaçtı işte bir soru. Paragraf, Cümlede Anlam, Sözcükte anlam sorularında karşımıza çıkan bu kavramlar bizlerin soruyu çözmesinde anahtar sözcük teşkil ederler. Esasında kitap okuma alışkanlığımız olsa, eleştirel okuma yöntemini kullansak ve araştırsak bu kelimeleri ortaokul seviyesinde bir öğrencinin bilmesi gerekir. Maalesef okuma alışkanlığımızın olmaması ve eleştirel okuma yapmıyor oluşumuz sınırlı kelime dağarcığımıza sahip olmamıza neden oluyor. Şimdi bahsettiğimiz kavramlar nelerdir, bu kavramları anlamları nedir kısaca değinelim.

Soru Çözerken Karşımıza Çıkan Anlamını Bilmediğimiz Kelimeler

  • Adaptasyon:Uyarlama. (Yabancı bir eseri Türkçeye çevirmek gibi. Ya da yabancı bir tiyatro oyunu Türkçeye dönüştürmek)
  • Adapte:Uyarlanmış. ( Onun kullanacağı hale getirmek, uyum sağlamak)
  • Ağdalı:Anlaşılması güç, karmaşık ( Ağdalı sözler deyince bol sanatlı anlaşılması zor bir dil kullanıldığı anlaşılır)
  • Ahenk:Uyum, düzen (Dizeler, satırlar, cümleler arasında bir uyum varsa ahenkli denir. )
  • Akıcılık:Sürükleyici olma,okuyanı sıkmama ( Okurken merak duygunuz ön planda oluyorsa, okuduğunuz şey sizi sarıyorsa akıcıdır.)
  • Aktüel:Güncel ,edimsel (Günlük olan olaylar, gelişmeler aktüeldir.)
  • Alaturka:Türk geleneklerine uygun (Giyim kuşam da, kültürde Türk geleneklerine uygunsa)
  • Alafranga:Batı tarzında,Türk geleneklerine uygun olmayan (Batı kültürünü ön plana alan giyim kuşam, eşya, davranış)
  • Anlatı:Hikaye etme (Hikayeleştirerek anlatmak)
  • Bağdaşmak:Uyuşmak ( Bir biri ile aynı düşünce üzerinde olmak)
  • Banal:Bayağı, sıradan
  • Betik, bitik:Kitap, mektup…
  • Burjuva:İmtiyazlı,seçkin,soylu
  • Biçem:Üslup,tarz,anlatım biçimi
  • Çağrışım:Hatırlatma
  • Çeşni:Çeşit,tat, hoşa giden özellikler
  • Çağdaş:Aynı çağda yaşayan,uygar
  • Dejenere:Yozlaşmış, aslını koruyamamış ( Mesela dilimiz her geçen gün yabancı dillerin etkisi altına girmektedir, aynı şekilde yaşam tarzımız, giyim kuşam işte kültürden uzaklaşıp, kültürü yok ediyorsa o kültür, o dil dejenere oluyor denektir.)
  • Devinim:Hareket,eylem
  • Diksiyon:Duru,kurallara uygun güzel konuşma
  • Duyarlılık:Hassasiyet ( Hayvanları sevmek, doğaya bir çöp atıldığında rahatsız olmak doğaya ve hayvanlara karşı duyarlı olduğumuzu gösterir.
  • Dikte etmek:Bir düşünceyi zorla kabul ettirmek (Kendi gibi düşünmeye zorlamak.)
  • Dingin:Durgun,hareketsiz,sakin
  • Dinleti:Bir topluluğa bir şeyler anlatmak,konser
  • Diyalog:Karşılıklı konuşma
  • Doğaçlama:İrticalen,metne bağlı kalmadan içinden geldiği gibi konuşma
  • Doğallık:Yapmacıksız, gösterişsiz
  • Dramatik: Acıklı
  • Edimsel:Hareketli,fiili
  • Ego:Ben (Kişinin kendinisidir. Ego ön plana çıkarsa egoist olur. Yani sadece kendini düşünene.)

Türkçe Dersinde Sık Kullanılan Kavramlar

  • Eğreti:Geçici,sınırlı ( Örneğin bir ev yaparken bir taş koyarsınız ama yamuk yumuktur, duvarın görüntüyü bozuyordur, sanki düşecek gibidir buna eğreti olmuş denir.)
  • Empoze:Zorla kabul ettirme
  • Erek:Amaç,maksat (Hangi erekle yaptın, yani hangi amaçla Anlamı verir.)
  • Etik:Ahlaki,ahlakla ilgili (Bir söz, davranış ahlak kurallarına uyuyor ise etik olur. Mesela hak etmediğiniz bir parayı almamak etik bir davranıştır.)
  • Fantezi:Sonsuz hayal
  • Fenomen:  Olay,olgu
  • Fonetik:Ses bilgisi
  • Görece:Kişiden kişiye değişebilme durumu ( Öznel yargılar görecelidir. Mesela en güzel çiçek papatya dediğimde bu göreceli bir durum olur. Çünkü bazısı için başka çiçekler en güzel çiçektir.)
  • Güdüm:İrade,  (Mesela onun güdümünde oldu bu olaylar dediğimde onun isteği, onun iradesi ile oldu Anlamı verir.)
  • İçerik:Bir şeyin içerisinde bulunanların tümü,muhteva
  • İkilem:Çatışma,iki durumdan birini seçme (acaba “a” mı yoksa “b” mi dediğimiz durum bir ikilemdir.
  • İlinti:İlgi, ilişki zorunluluğu
  • İma:Dolaylı, üstü kapalı anlatma
  • İmge:Hayal,hülya
  • İnan:İnanma işi
  • İndirgeme:Bir işi daha kolay kısa ve yalın hale getirme
  • İşlev:Görev, fonksiyon
  • İrdelemek:Detaylı olarak incelemek
  • İroni:Alaylı söyleyiş,acıklı ve komik
  • İvedi:Acele, (İvedikle bize gel, yanı çabucak gel Anlamı verir.)
  • Jest:El, kol veya baş ile yapılan uyumlu hareket
  • Kriter:Ölçüt,kıstas ( Bu iş için kriterlerimiz şunlardır, dediğimiz de bu iş için hangi ölçütlere, hangi durumlara ihtiyaç var bunu belirtir.)
  • Kitle:İnsan topluluğu
  • Kuram:Kanıtlanmamış,teori,soyut bilgi
  • Mistik:Aklın erişemediği  şey
  • Nicelik:Sayılabilen ölçülebilen,azlık,çokluk…
  • Nükte:İnce anlamlı, düşündürücü
  • Ödün:Taviz ve şakalı söz,espri
  • Özlülük:Az sözle çok anlam ifade etme
  • Özgün:Yalnız kendine has bir nitelik taşıyan,farklı,orijinal
  • Özveri:Fedakarlık
  • Payanda:Dayanak

Paragraf Sorularında Çıkan Kavramlar

  • Polemik:Ağız kavgası,sert tartışma
  • Realite:Gerçeklik
  • Salt:Yalnız,tek
  • Sav:İddia, tez
  • Simge:Sembol
  • Süreğen:Sürüp giden
  • Tasarı:Proje, plan
  • Tem:Tema
  • Tinsel:Ruhi,manevi
  • Tutarlılık:Çelişen fikirlerin olmaması
  • Yadsımak:İnkar etmek, yabancı kalmak
  • Yaratı:Eser, yapıt
  • Yazın:Edebiyat
  • Yazınsal:Edebi
  • Yetke:Otorite
  • Yetkin:Olgun, mükemmel
  • Yoğunluk:Yazıda birçok anlamın bir arada olması
  • Yazınsal yaratı:Edebi eser
  • Salık vermek:Öğüt vermek, tavsiye etmek
  • Kanıksamak:Alışmak (Mesela sınavdan düşük aldığımızda çok üzülürüz. Ama her dersten zayıf alınca artık umursamaz oluruz:)

Etiketler:

Yorumlar

Henüz yorum yapılmamış.