Değerler Eğitimi

Hal Ekleri Nelerdir Hal Ekleri Örnekleri

Hal Ekleri Nelerdir Hal Ekleri Örnekleri

Hal Ekleri Nelerdir Hal Ekleri Örnekleri

Hal Ekleri Nelerdir Hal Ekleri Örnekleri

İsimleri isimlere, fiillere, edatlara bağlayan, diğer kelimelerle ilişki kurarak isimlerin cümlede görev kazanmasını sağlayan eklere isim hâl ekleri denir. İsimlerin bu ekleri alarak yüklendikleri görevlere ismin hâlleri denir.İsimleri; isimlere, fiillere, edatlara bağlayan eklere denir. Hal ekleri başka  sözcüklerle  ilişki kurarak isimlerin cümlede farklı görevler (bulunma, ayrılma, yönelme, belirtme ) kazanmasını sağlayan eklerdir.
Hal eklerini isimler alır. Fiiller hal ekleri almazlar.

İsmin Hal Ekleri Nelerdir:

İsimin beş hali vardır. Bunlar;

  • Yalın Hali
  • Belirtme Hali
  • Yönelme Hali
  • Bulunma Hali
  • Ayrılma (Çıkma) Hali

Şimdi ismin hallerine, özelliklerine, eklerine örneklerle beraber bakalım.

İsmin Yalın Hali:

  • Herhangi bir eki yoktur. İsimlerin herhangi bir ek almadıkları halidir. (Çoğul, bildirme ve iyelik ekleri alabilirler)
  • Cümle içerisinde farklı görevlerde bulunabilir.

İsmin Yalın Hali Örnekleri:

  • Kalem
  • Defter
  • Ev
  • Kitap
  • Masa

Not: Yapım eki almış sözcükler ve birleşik sözcükler başka bir ek almamışsa yalın olurlar. ( Bilgisayar, gözlük, gözlükçü…)

İsmin Belirtme Hali ( İsmin (i) hali):

  • İsmin son ünlüsüne göre -ı, -i, -u, -ü eklerini alırlar.
  • Neyi ve kimi sorularına cevap verirler. (8. Sınıfta göreceğiz. Cümlenin öğeleri konusunda. Genellikle belirtili nesne görevini üstlenirler.)
  • Aldığı ek ile ismi, nesneyi belirtir.

İsmin Belirtme Hali Örnekleri:

  • Evi bugün boyadım.
  • Arabayı tamire götürdüm.
  • Okulu yarin açacağız.
  • Sinemayı dün kapattık.
  • Kitabı yerden alır mısın?
  • Kalemi bugün bana getir.
  • Cüzdanı bana verir misin?
  • Telefonu galiba yeni aldım.
  • Tarlayı yeni sürmüştüm.
  • Pencereyi açtım.
  • Heykeli benim için getir.
  • Ayakkabıyı yenisi ile değiştirdim.
  • Lambayı kapatır mısın?
  • Televizyonu kapat, boşa çalışmasın.
  • Demliği getir de çay yapalım.
  • Kayığı denize nihayet indirdik.
  • Defteri yırtınca başka defter aldı, arkadaşına.

İsmin Yönelme Hali ( İsmin (e) Hali):

  • İsmin son ünlüsüne göre -a, -e, eklerini alırlar.
  • Yargını ya da nesnenin nereye yöneldiğini, yönünü gösterir.
  • Neye, nereye, kime sorularına cevap verir.
  • (8. Sınıfta göreceğiz. Cümlenin öğeleri konusunda. Genellikle dolaylı tümleç  görevini üstlenirler.)
  • Ünlü harfle biten kelimeden sonra ismin yönelme hal eki geldiğinde, iki ünlü Yanyana olmayacağından kaynaştırma harfi girer.

Araba+a= Arabaya Buradaki “y” ünsüzü kaynaştırma harfidir. “a” ise yönelme hal ekidir.

  • İsmin e hali  eki bazı  zaman “için” edatı görevinde kullanılabilir.

Dükkana yeni tencere aldık. (Dükkan için yeni tencere aldık)

İsmin Yönelme Hali Örnekleri:

  • Eve bugün gitti.
  • Arabaya doğru gitti.
  • Masaya tabakları sırayla koydu.
  • Bilgisayara format attık.
  • Bugün okula gittik.
  • Kayığa binince adaya doğru yol aldık.
  • Duvara boya yaptılar.
  • Bu sabah mahalleye yeni birisi geldi.
  • Fabrikaya yeni işçiler alınacakmış.
  • Bu yıl tarlaya yapılan ilaçlama başka yıllarda yapılmamıştı.
  • Dolaba yeni aldığı elbiseleri koydu.
  • Pazara sebze ve meyve almak İçin gitti.
  • Apartmana yeni komşumuz taşındı.
  • Siteye yeni yazı yazacağız.
  • Dükkana giderken çarşıya  da uğradı.

İsmin Bulunma Hali ( İsmin (de) hali):

  • -de, -da ekiyle oluşturulur. Fakat ismin son ünlüsüne göre  -te, -ta’ya dönüşebilir.
  • Kimde, nerde, nerede sorularına cevap verir.
  • (8. Sınıfta göreceğiz. Cümlenin öğeleri konusunda. Genellikle dolaylı tümleç  görevini üstlenirler.)
  • Bulunma (-de hali) durum eki zaman anlamındaki isimlere geldiğinde isme zarf tümleci görevini yükler.

Bu yılda bunlara hala inanılıyor mu?
Lale devrinde ne olaylar oldu.

İsmin Bulunma Hali Örnekleri:

  • Evde olanlar buraya gelsin.
  • Arabada bir arıza tespit etmişler.
  • Ankarada havalar ısınmaya başladı.
  • Dolapta hiçbir şey kalmamış.
  • Oğlu iki yıl yurtta kaldı.
  • Çantada sadece eldivenle şapka var.
  • Dualarında sadece ben olayım.
  • Bu akşamki program camide olacak.
  • Bilgisayarda bulunan tüm dosyalar silindi.
  • Hayalimde yalnız sen varsın.
  • Köyde sadece o kaldı.
  • Kalemliğimde iki tane kalem var.
  • Duvarda derin çatlaklar oluştu.
  • Bahçede ekili bir şey kalmamış.
  • Sınıfta on tane sıra var.
  • Projede kimler kimler var.
  • Filmde onunda rolü var.
  • Çatıda eski eşyalar duruyor.
  • Kitapta güzel bir dostluk hikayesi anlatılmakta.
  • Bu gece gökyüzünde yıldız kayması olacak.

İsmin Ayrılma (Çıkma) Hali (İsmin (den) hali):

  • -den, – dan ekiyle yapılır.
  • İsmin son harfine göre – ten, -tan olarak da kullanılır.
  • Bulunduğu yerden çıkma, ayrılma, uzaklaşma anlamı katar.
  • (8. Sınıfta göreceğiz. Cümlenin öğeleri konusunda. Genellikle dolaylı tümleç  görevini üstlenirler.)

İsmin Ayrılma Hali Örnekleri:

  • Evden çıkıp buraya geldi.
  • Okuldan bize ziyarete geldiler.
  • Arabadan inip halkın arasına karıştı.
  • Dükkandan dışarı çıktı.
  • Fabrikadan işçiler ayrılmış.
  • Kardeşim askerden geldiği için yapıldı bu kutlama.
  • İçtiğimiz sudan, yediğimiz ekmekten kaçar olduk.
  • Bankadan bir ses duyuldu.
  • Fırından ekmek aldım.
  • Duvardan sesler gelmeye başladı.
  • Şairlerden bizlere mesaj var.
  • Bu gece de Yataktan düştü.
  • Sandalyeden aşağıya atladı.
  • Sokaktan ayrılıp da ödev yapmaya fırsat bulamıyor.
  • Çatıdan kiremitler döküldü.
  • Lambadan hala bir ışık görünmedi.
  • Karşı caddeden geçenler bize acıyarak bakıyordu.

Bir defa daha hatırlatmakta fayda var. Hal ekleri isimlere gelirler.

Hal Ekleri Nelerdir Hal Ekleri Örnekleri

Hal Ekleri Çalışma Kağıdı:

Aşağıdaki kelimelerin karşısına hangi hal eki aldıklarını belirtin.

  • Okuldan (…………………..)
  • Masadan (…………………..)
  • Arabayı (………………….)
  • Eve (…………………..)
  • Eve (…………………..)
  • Hayalde (…………………..)

Aşağıdaki cümlelerde hal eki alan sözcükleri bulunuz.

  • Bügün kardeşim arabayı getirdi.
  • Bu hafta köyde kalacağım.
  • Sabahın erken vaktinde okula gitmek zor oluyor.
  • Evden gitmek bu kadar zor olmamıştı.
  • Bahçeyi köstebek gibi kazdılar.
  • Hayallerinde bile yalnız kalamıyor insan.
  • Düğünü bu hafta yapacağız.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yönelme hal eki kullanılmış bir sözcük vardır?

a) Evde hiç bir şey kalmamıştı.

b) Bugün Sivas’a gideceğiz.

c) Yeni kazağını bana da gösterdi.

d) Gruptan ayrılmak istiyorum.

Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri doldurunuz.

  • -den, -dan eki ……………..hal ekinin ekleridir.
  • Bir İsimde  belirtme varsa ……………hal eki almıştır.
  • Fiiller ……………eki almazlar.
  • İsmin ………….hali vardır.

Verilen metindeki hal eklerini bulunuz.

Sabah erkenden evden çıktım. Okula doğru giderken karşıma arkadaşım çıktı. Ona yeni aldığım ayakkabımı gösterdim. Çok beğendi. Onunla beraber okula gittik. Dersten sonra hasta olan arkadaşları Ömer’i görmek için hastaneye gittik.

Etiketler:

Yorumlar

Henüz yorum yapılmamış.