Türk Edebiyatının Dönemlere Ayrılmasında Kullanılan Ölçütler

Türk Edebiyatının Dönemlere Ayrılmasında Kullanılan Ölçütler

Türk Edebiyatının Dönemlere Ayrılmasında Kullanılan Ölçütler

Türk edebiyatı dönemlere ayrılırken Birden çok kriter göz önünde bulundurulmuştur. Bu bazen yaşadığı coğrafya, dini hayattaki farklılaşmalar, kültürel yaşantılar ve farklılaşmalar, dil anlayışındaki gelişim, sanat anlayışı gibi faktörler etkili olmuştur. Şimdi isterseniz kısaca edebiyatımız dönemleri ayırırken hangi ölçütler kullanılmış bunlara bakalım.

• Dil Coğrafyası
• Dini Hayattaki Farklılaşma
• Kültürel Farklılaşma
• Dil Anlayışı
• Sanat Anlayışı

Dil Coğrafyası: Türkler tarih boyunca bir çok sebepten dolayı göç etmişlerdir. Bu göçler sayesinde Türkler çok geniş coğrafyalara yayılmış, farklı kültürlerle tanışmışm iyiki farklı yazı dilleri oluşturmuştur. Türkçenin bir çok şivesi de bu şekilde oluşmuştur. Örneğin: Çağatay Türk edebiyatı.

Dini Hayattaki Farklılaşma: Türkler tarih boyunca bir çok dinden etkilenmişlerdir. Göktanrı inancı ve Şamanizm ile başlayan bu süreç bir tarihsel yakınlıklarla farklı dinleri tercih etmişlerdir. Dinler ve felsefeleri edebiyatımızın şekillenmesinde rol oynamıştır. Örneğin: Tekke edebiyatı.

Kültürel Farklılaşma: Göçebe hayat ile yaşayan Türkler Uygurlar zamanında yerleşik yaşama geçmiştir. Bu da beraberinde Sözlü kültürün yerini yavaş yavaş yazılı kültürü almaya başlamıştır. Bunun dışında farklı coğrafyalar da farklı milletlerle tanışması (İran, Arap coğrafyası) kültürel farklılaşmayıda beraberinde getirmiştir.

Dil Anlayışı: Türkler İslamiyetin etkisiyle Pillerinde farklılaşmaya gitmiştir. Özellikle Arapça ve Farsçanın dili etkilemesin kaçınılmaz olmuştur. Osmanlı’nın son zamanlarında ise batılılaşma ile beraber Fransızca dili, dilimizi etkilemiştir.

Sanat Anlayışı: Türk edebiyatının başlangıç evrelerinde somut öğeleri işlese de divan edebiyatında soyut öğeleri işlemiştir. Dönem dönem sanat anlayışında değişmiştir. Tanzimat yıllarında sanat toplum içindir Anlayışı hakimden, cumhuriyetten sonra memleketli bir sanat Anlayışı meydana gelmiştir.