Değerler Eğitimi

Efsane Nedir, Efsanenin Özellikleri, Efsane Örnekleri

Efsane Nedir, Efsanenin Özellikleri, Efsane Örnekleri

Efsane Nedir, Efsanenin Özellikleri, Efsane Örnekleri;

Efsane Nedir ?

Doğaüstü özellikler gösteren kahramanların hayatlarının ve olayların anlatıldığı hikâyelere “efsane” adı verilir.

Efsanelerin Özellikleri Nelerdir ?

  • Bir kişiyi, bir yeri ya da tarihi bir olayı, meseleyi anlatırlar.
  • Anlatılanlan olayların tarihi çok çok eski dönemlere kadar gitmektedir.
  • Anlatılanlar anonimdir, yani kimin tarafından söylendiği belli değildir.
  • Bazı araştırmacılara göre  efsaneler mitlerin devamıdır.
  • Efsanelerin özünde inanmak yer almaktadır. Efsanedeki olayı anlatan ve bu anlatılanları dinleyen bunların gerçek olduğuna inanırlar. İnandırıcılığını kaybeden kişi ve olayların yaşama ihtimali  kalmaz.
  •  Efsaneler, gerçeklerden çok uzaktır, olağanüstü kişi,mekan,olay ve bazı özellikler barındırır.
  • Toplumun yaşam şeklini, toplumun hayata bakış açısını ve inanışlarını bünyesinde barındırır.
  • Milletlere özeldir. Milli özellikler gösterir.
  • Geleneklere sahip çıkılmasında  toplumsal bir işlevi vardır.  Efsanelerin kutsal yönüyle toplumda yükselen değerler hem korunur hem de gelecek kuşaklara kolayca iletilir.
  • Anlatılarda süslü, ağdalı dil yerine günlük konuşma dili tercih edilir. Böylelikle geniş bir halk kitlesi tarafından benimsenmiş ve ileriki dönemlere ulaşılmış olunur.
  • Herhangi bir sınırlayıcı kuralı yoktur. Kısa bir şekilde ağızdan ağıza aktarılarak oluşturulur.

Efsane Türleri Nelerdir ?

Günümüzde efsaneler konularına göre de dört ana grupta toplanmaktadır:

  • Dünyanın nasıl yaratıldığını, doğa (Tabiat) varlıklarının nasıl meydana geldiğini, kıyamet günlerini anlatan yaratılışla ilgili efsaneler.
  • Konusunu tarihten alan, tarihi efsaneler.
  • Olağanüstü kişiler, varlıklar ve olağanüstü güçleri konu alan efsaneler.
  • Dini konuları ele alan, dini efsaneler.

Türk Edebiyatında Efsane

Türk edebiyatındaki efsanelerde kahramanlık, fedakârlık, cesaret, ahlaki davranışlar, sosyal düzene bağlılık, Allah’ın kudretine iman, doğruluk, cömertlik, samimiyet gibi konular yer alır.

Türk Edebiyatındaki Efsane Örnekleri:

  • Genç Osman,
  • Boş Beşik,
  • Çakıcı Efe,
  • Çoban Çeşmesi,
  • Gelin Kaya,
  • Cennet Dağı,
  • Kan Kuyusu,
  • Yusufçuk Kuşu
  • Ay Atam,
  • Sarıkız,
  • Tufan,
  • Kız Kulesi,
  • Şahmeran (Yılan kız)

gibi efsaneler halk arasında asırlardır söylenegelmektedir.

Efsane Örneği

Kız Kulesi Efsanesi

Kızkulesi Adası eskilerde Kubadabad Saltanat şehrinin haremliğiymiş. Adada etrafı sularla çevrili bir kale ile, birbirinden güzel köşklerin tam ortasında yüksekçe  bir kule bulunmaktaymış

İşte bu kulede cariyeleri ile beraber Selçuklu Sultanının dünyalar güzeli canı, ciğeri kızı yaşarmış.

Bir gece Selçuklu Sultanı (başka bir söylentiye göre ise falında) çok sevdiği kızının yılan sokması sonucu acı bir biçimde öleceğini maalesef görmüş. Yaptırdığı Kalenin içerisinde yer alan kuleye kızını bu yüzden kapatmış. Öyle ki, kuleye yılan hiç bir şekilde  girmesin diye her önlemi almış, beton borularla Anasmaslar’dan Adaya kadar su ve süt akıtılmış. (Anılan iki sıra beton boruların kalıntıları araştırmalar göstermekte ki günümüze kadar gelmiştir.)

Böylece seneler seneleri takip etmiş . Günlerden bir gün güzel Sultan ateşlenmiş yataklara düşüp hastalanmış. Ülkedeki en ünlü doktorları zar zor bulmuşlar hastalığın çaresini. Ne mutlu ki sultan tekrardan sağlığına, mutluluğuna kavuşmuş. İyileşmesini kutlamak amacıyla  hediyeler gelmeye başlamış kuleye. Yaşlı bir köylü kadında bir sepet üzüm getirmiş. (Bazı kaynaklarda elma olduğu söylenir)  Meğerse üzümlerin içinde bir küçük yılan varmış. Yılan o gece uykuya dalan güzel Sultanı sokup öldürmüş.

Etiketler:

Yorumlar

Henüz yorum yapılmamış.