Değerler Eğitimi

İslamiyette Önceki Türk Şiiri Ders Notu

İslamiyette Önceki Türk Şiiri Ders Notu

İslamiyette Önceki Türk Şiiri Ders Notu

Koşuk

İslamiyet’ten önce Türklerde; sığır törenlerinde, şölenlerde söylenen aşk, kahramanlık, doğa temalı şiirlere koşuk denir.

Koşuk’un Özellikleri

  • Koşuklar, dörtlüklerden meydana gelir,
  • aaab, cccb, dddb, şeklinde kafiyelenir.
  • 7’li hece ölçüsü ve genellikle yarım kafiye kullanılır.
  • Tema bakımından daha çok lirik, epik, pastoral özellikler taşır.
  • Bu şiirler, kopuz (bir tür saz) eşliğinde belli bir ezgiyle söylenmiştir.
  • Koşuklar daha çok, törenlerde söylendiği için şiir söyleme eylemine bugün için dans olarak adlandırılabilecek ritmik öğeler de katılmıştır.
  • İslam uygarlığı çevresinde gelişen Türk Edebiyatı dönemindeki bazı nazım biçimleriyle koşuk arasında önemli benzerlikler bulunur.
  • Koşuk, halk şiirindeki koşma nazım şekli ve divan şiirindeki gazel nazım şekli ile tema bakımından benzerlik gösterir.
Alp Er Tunga Öldi Mü

Alp Er Tunga öldi mü?
Isız ajun kaldı mu?
Ödlek öçin aldı mu?
Emdi yürek yırtılur.

(Günümüz Türkçesi)

Alp Er Tunga Öldü mü
Dünya sahipsiz kaldı mı
Korkak öcünü aldı mı
Şimdi yürek yırtılır

Ödlek yarağı içine aldun mi?
Oğrun tuzağ uzattı
Begler begin azıttı
Kaçsa kah kurtulur?

Begler atın urgurup
Kadgu anı turgurup
Mengzi yüzi sargarup.
Korkum angar türtülür.

Uluşıp eren börleyü’
Yırtıp yaka urlayu
Sıkrıp üni yırlayu
Sığtap közi örtülür.

Könglüm için ötedi.
Yitmiş yaşıg kartadı
Kiçmiş ödig irtedi
Tün kün kiçip irtelür

Felek yarar gözetti
Gizli tuzak uzattı
Beylerbeyini kaptı
Kaçsa nasıl kurtulur

Erler kurt gibi uludular
Hıçkırıp yaka yırttılar
Acı seslerle bağırdılar
Ağlamaktan gözleri kapandı

Beğler atlarını yordular
Kaygı onları durdurdu
Benizleri yüzleri sarardı
Safran sürülmüş gibi oldular

Sagu

İslamiyetten önceki Türkler arasında önemli bir kişi öldüğü zaman bunlar için yapılan Yuğ adı verilen yas törenlerinde söylenen şiirlere sagu denir.

  • Sagu, halk şiirindeki ağıt ve divan şiirindeki mersiye nazım türleri ile benzerlik gösterir.
  • Sagularda meydana getirilen elem ve keder yalnızca şairin değil bütün toplumun üzüntüsü ve acısıdır.

Sav

Yaşanılan olaylardan çıkarılan derslerin, duygu ve düşüncelerin özlü bir şekilde anlatımına sav denir.

  • Sav, söz, atasözü anlamına gelir.
  • Sav eski çağlara ortaya çıkmış, ölçülü, uyaklı ve akılda kalabilen özlü sözler olup sözlü edebiyat ürünlerindendir.
    Ör: Aç ne yimes, tok ne times. (Aç ne yemez, tok ne demez)

Destan döneminde sürdürülen hayatla şiir arasındaki ilişki: Şiirlerde, eski Türklerin, yaşayış, inanış, geleneksel ve göreneklerinin yansımaları görülür.

Değerler Eğitimi

Divan Şiirinin Özellikleri Maddeler Halinde

Şiir Nedir, Şiir ile İlgili Özlü Sözler

Etiketler:

Yorumlar

Henüz yorum yapılmamış.