Maninin Özellikleri, Mani Nedir, Mani Çeşitleri Nelerdir

Maninin Özellikleri, Mani Nedir, Mani Çeşitleri Nelerdir

Maninin Özellikleri

• Anonim halk şiiri nazım şekillerindendir.
• Halk şiirinin en küçük nazım şeklidir.
• Yedi heceli ve dört mısralı tek dörtlükten oluşur.
• Maninin en belirgin özelliği, tek dörtlükten oluşmasıdır ve kafiye düzeninin diğer şekillere uymamasıdır.
• Manilerin uyak şeması genellikle aaxa şeklindedir. Anlam bakımından mani bir bütündür.
• Manilerin teması aşktır. Bunun dışında çeşitli temalarda da yazılabilir.
• Halk arasında mani söylemek için mani düzmek, mani yakmak, mani atmak gibi deyimler de kullanılabilir.
• Mani söyleyenlere de, mani yakıcı, manici, manici denir.
• Maniler kendilerine özgü bir beste ile bestelenerek okunur.
• Maniler sözlü gelenek içinde oluşturulmuş, sözlü gelenek yoluyla sonraki kuşaklara aktarılmıştır.
• Maniler, anonim sözlü ürünler olmakla birlikte sahipleri belli olan maniler de vardır.
• Kimi saz ve tekke şairlerince söylenmiş manilerde vardır. Böyle manilerin birinci dizelerinde şair, mahlasını söyler. (Mahlas şairin takma adıdır.)
• Maniler genellikle kadınlar tarafından söylenir. Saz şairleri dışında, erkeklerin mani söylediklerine pek rastlanmaz.
• Maniler destan veya ağıtın sonunda, türkülerde de bulunabilir.

Mani Çeşitleri:

1- Düz Mani: Yedişer heceli dört mısradan oluşan, kafiyeleri cinsassız olan manilere düz mani denir. Manilerin en yaygını, düz mani şeklinde olanlarıdır. Mani denilince akla ilk gelen, bu çeşit manilerdir. Bu çeşit manilere “tam mani” de denir.

Örnek:

Bahçede hanımeli

Derdinden oldum deli

Alemde hüner odur

Sevmeli sevilmeli

2- Kesik Mani (cinaslı mani): Birinci mısranın hece sayısı yediden az olan manilerdir. Kafiyeleri cinaslıdır. Bunun için böyle manilere cinaslı mani de denir. Kesik manilerin çoğu İstanbul manileridir.

Örnek:

Sarardı
Bağda güller sarardı
Sen benim namert kulum
Ne güzel sardı
Güzel çünkü derdin yok
Niçin benzin sarardı

3- Artık Mani (Yedekli Mani): Dört dizeli genel tipte (düz mani) olan maniye, aynı kafiyede başka dize/dizeler eklenerek söylenen maniye artık mani denir. Bu tür manileri, dize sayısı dörtten fazla olan kesik manilerle karıştırmamak gerekir. Artık manilerde birinci mısra anlamlıdır ve genellikle cinaslı kafiye kullanılmaz. Artık manilere yedekli mani de denir.

Örnek:

İlkbaharda yaz derler
Şiirin söze naz derler
Kime derdim söylesem
Buna dert sana az derler
Kendin ettin kendine
Yana yana gez derler

4- Deyiş Mani (Karşılıklı Mani): İki kişinin karşılıklı olarak söyledikleri manilere deyiş adı verilir. Bu tür maniler, sorulu-cevaplı biçimde düzenlenir. Böyle manilerde kimi zaman, maninin kimin ağzından söylendiği belirtilir; kimi zaman da belirtilmez. Kimi deyişler, sorulu-cevaplı biçimde düzenlenmez. Bu tür maniler, belirli bir konu üzerine söylenir. Böyle manilerde genellikle konu ile ilgili bir sözcük ya da sözcük öbeği her manide tekrarlanır.

Örnek
Ağa:

Adilem sen naçarsın

İnci mercan saçarsın

Dünya, deniz olunca

Gülüm nere kaçarsın

Adile:
Ağam. derim naçarım
İnci mercan saçarım
Dünya, deniz olunca
Ben kuş olup uçarım

Maninin Özellikleri genel olarak bu kadar bu kadar 🙂

Değerler Eğitimi

Mani Örnekleri