Söz Sanatları (Edebi Sanatlar) 2. Bölüm
Edebi Sanatlar
Edebi Sanatlar devamı. Bu bölümde ise yine bir çok Edebi Sanatlarbulunmaktadır.
8. Hüsni Talil (Güzel Neden Gösterme)
Gerçek nedeni herkes tarafından bilinen bir olayı daha güzel bir nedene bağlayarak anlatma sanatıdır.
Ateşten kızaran bir gül arar da
Gezer bağdan bağa çoban çeşmesi
Ey sevgili sen bu ilden gideli
Yaprak döktü ağaçlar, coştu gökyüzü
9.Mübalağ
Bir durumu, nesneyi, varlığı olduğundan daha az veya fazla göstermeye mübalağa denir.
Dağda yaprak kalmadı
Yarama bağlamaktan
Sana dar gelmeyecek makberi kimler kazsın
Gömelim gel seni desem tarihe sığmazsın
10. İstifham
Cevap almak için değil de dikkat çekmek için soru şeklinde söyleme sanatıdır.
Hani Yunus Emre ki kıyında geziyordu?
Hani ardına çil çil kubbeler serpen ordu?
Nerede kardeşlerin cömert Nil yeşil Tuna?
Giden şanlı akıncı, ne gün gider yurduna?
11. Tezat
Söz Sanatları bir tanesi de tezattır. Zıtlık ilişkisi içinde olan kavramları, hayalleri, düşünceleri bir araya getirme sanatıdır. Aynı varlığın birbirine zıt iki yönü bir arada ifade edilir veya birbirine zıt iki varlık veya kavram arasında ilgi ve benzerlik kurulur. Dil bilgisi bakımından zıt olan kavram ve sözcükleri bir arada kullanmak sadece tezattır; tezat sanatı değildir.
Kanı ol gül gülerek geldiği demler şimdi
Ağlarım hatıra geldikçe gülüştüklerimiz
(Mahir Baba)
13. Tekrir
Anlatımı çekici kılmak için bazı sözcüklerin veya sözcük gruplarının cümle içinde veya arka arkaya gelen cümlelerde tekrarlanmasıyla yapılan edebi sanattır.
Bu yağmur, bu yağmur, bu kıldan ince
Nefesten yumuşak yağan bu yağmur
Bu yağmur, bu yağmur bir gün dinince
Aynalar yüzümü tanımaz olur
(Necip Fazıl).
14. Telmih
Herkesçe bilinen bir kişi, bir olay veya inanışa şiirde işaret etme sanatına telmih denir.
Gözyaşı döksem Nuh tufanına denk
Vefasız Aslı’ya yol gösteren bu
Kerem’in sazına cevap veren bu
15. Tenasup
Şiirde anlamca ve çeşitli yönlerden ilgili olan sözcükleri bir arada kullanma sanatıdır.
Saki aşk şarabı sundu kadehte
Gül bülbüle gazel eyledi
Birinci dizede söylenen birkaç sözcüğün tenasüplü veya tezatlı olanlarını ikinci dizede kullanma sanatıdır.
Aşağıdaki birinci örnek “leff ü neşr-i müretteb”e (düzenli, simetrik), ikincisi ise “leff ü neşr-i müşevveş”
e (çapraz veya karışık) örnektir:
***
Ârızın yadıyla nemnâk olsa müjgânım nola
Zâyi olmaz gül temennasıyla vermek hâra su
***
Gülşene nergis ü gül hayli letâfet verdi
Şimdi açıldı dahi yüzü gözü gilzârın
16. Terdid
Sözü, karşısındakini merakta bırakacak, ilerisininne olacağını sezdirmeden sürdürdükten sonra, beklenmedik
ve çarpıcı bir şekilde sonuca bağlamaktır.
…
Geldiler beklenen çiftler ormana
Duruyor iki genç, ne hoş, yan yana
Bir kurşun kadına bir de çobana
Çınlasın yıllarca orman be Ali
17. Cinas
Ses bakımından (okunuş ve yazılışları) aynı veya birbirine çok yakın; fakat anlamları ayrı olan sözcüklerin bir arada kullanılmasına cinas denir. Genellikle cinaslı kafiye olarak kullanılır. Sesteş sözcükler cinas için en uygun olanlardır.
Gayet çoktur değil benim yaram az
Bana yardan gayrı cerrah yaramaz
Neden kondun a bülbül
Kapımdaki asmaya
Ben yarimden geçmezem
Götürseler asmaya
18. Aliterasyon
Bir mısrada veya cümlede aynı sesin veya hecenin tekrar edilerek ahenk sağlanması sanatıdır.
Dest-busi arzusuyla ölürsem dostlar
Kuze eylen toprağım sunun anınla yare su
Not: Bu arada kırmızı renkle yazılan seslere de dikkat.
19. Akrostiş
Her dizenin ilk harfini, yukarıdan aşağıya doğru okunduğunda bir sözcük çıkacak şekilde düzenlemektir.
Varolan bir sen, bir ben, bir de bu bahar
Elden ne gelir ki? Güzelsin, gençliğin var
Dünyada aşkımız ölüm gibi mukaddes
İnan ki bir daha geri gelmez bu günler
Âlemde bu andır bize dost esen rüzgâr
(Cahit Sıtkı Tarancı)
VEDİA
Edebi Sanatlar
20. Leb Değmez
Dudakların birleşmeyeceği şekilde harfler seçilerek şiir söylemektir. Halk edebiyatında başvurulan bir sanattır. Şiirde dudak ünsüzleri b, m, p, v kullanılmaz.
Tarik-i aşka gir ehl-i Hüdâ ol
Gönül gel layık-i her itilâ ol
Dilersen dehrde âzâde serlik
Gurur-i câhı terk eyle gedâ ol
Benzetme, Hüsnü Talil ve Diğerleri İçin devamı için TIKLAYIN
Söz Sanatları (Edebi Sanatlar) 1. Bölüm
Şiir Nedir, Şiir ile İlgili Özlü Sözler
Henüz yorum yapılmamış.